Najistotniejsza różnica dotyczy faktu, że psychiatra to lekarz, który diagnozuje zaburzenia i wypisuje leki, psychoterapeuta diagnozuje i prowadzi psychoterapię, a psycholog prowadzi konsultacje, poradnictwo, stawia diagnozę i może skierować do terapeuty czy psychiatry.
Psychiatra to lekarz zajmujący się diagnozą i leczeniem zaburzeń osobowości, depresji czy zaburzeń nastroju stosując farmakoterapię.
W pierwszej kolejności lekarz przeprowadza wywiad, potem stawia diagnozę i wprowadza leczenie – farmakoterapię czyli po prostu leki. Czasem psychiatrzy kierują pacjentów na oddziały szpitali całodobowe bądź dzienne. Coraz częściej zdarza się, że psychiatrzy szkolą się również w psychoterapii, co oznacza, że oprócz farmakoterapii mogą także prowadzić psychoterapię.
Psycholog to osoba przeprowadzająca testy psychologiczne, prowadząca poradnictwo z zakresu trudności wychowawczych, relacyjnych czy interpersonalnych. Może wydawać zaświadczenia i orzeczenia, diagnozować i kierować do psychiatry czy terapeuty.
To absolwent pięcioletnich studiów psychologicznych, podczas których zdobywa wiedzę z zakresu funkcjonowania człowieka. Psycholog nie może przepisywać leków ani prowadzić psychoterapii. Psychologów najczęściej spotykamy zatrudnionych w szkołach, poradniach psychologiczno – pedagogicznych, poradniach zdrowia psychicznego czy szpitalach.
Obecnie mamy różnorodne specjalizacje z zakresu psychologii, takie jak psycholog kliniczny – taka osoba jest wykształcona i wyspecjalizowana w psychologii klinicznej poprzez uczestnictwo w studiach specjalizacyjnych i stażach klinicznych. Niektóre uczelnie oferują podczas magisterskich, pięcioletnich studiów specjalność kliniczną, która NIE JEST specjalizacją.
Psychoterapeuta to osoba prowadząca psychoterapię. Posiadająca wyższe wykształcenie i specjalistyczny, całościowy pięcioletni kurs psychoterapeutyczny w danym nurcie. Na chwilę obecną wszelkie wymagania co do zawodu psychoterapeuty w Polsce są na etapie tworzenia i modyfikowania. Z racji na fakt, że istnieje wiele szkół terapeutycznych w wielu nurtach, niektóre z nich mają swoje własne, wewnętrzne certyfikaty (między innymi szkoła poznawczo – behawioralna). Jeżeli chodzi o projekt ustawy dotyczący zawodu psychoterapeuty w Polsce, to aktualnie w wymaganiach mówi się przede wszystkim o ukończeniu całościowego pięcioletniego kursu AKREDYTOWANEGO przez Polskie Towarzystwo Psychologiczne lub Polskie Towarzystwo Psychiatryczne (w jednym z tych towarzystw należy się certyfikować) oraz o szeregu wymagań takich jak terapia własna terapeuty (indywidualna oraz grupowa), superwizja u certyfikowanego superwizora, staż kliniczny czy opracowanie kazusów ze swojej pracy. Psychoterapeuta zajmuje się diagnozą i prowadzeniem terapii zgodnie ze standardami w danym nurcie. Nie wypisuje natomiast recept na leki.